Lawaai en gehoorsbeschadiging

Hoe wij horen

Ons gehoor is een uiterst gevoelig zintuig dat zowel fijne geluiden als geweldig lawaai waarneemt. Het geluid wordt via de oorschelp, de gehoorgang, het trommelvlies en de gehoorbeentjes tot aan het slakkenhuis in het inwendige oor geleid. In het slakkenhuis bevinden zich zo’n 20.000 haarcellen die als een soort antennes voor de registratie van het geluid zorgen. Op die haarcellen zitten zintuighaartjes die de geluidstrillingen omzetten in elektrische signalen die naar de hersenen gezonden worden voor verwerking.

Bij een overdreven of langdurige blootstelling aan lawaai worden de zintuighaartjes beschadigd. Ze registreren nog geluiden, maar veel minder. Het gevolg zijn bv. de suizingen die men hoort na een luide knal of na een lawaaierig avondje uit. De zintuighaartjes herstellen zich na dergelijke lichte verstoringen. Indien die beschadigingen echter geregeld optreden, kunnen er blijvend letsels optreden waardoor men bepaalde geluiden niet meer hoort, geen gesprek meer kan volgen in een rumoerige omgeving, problemen heeft om in groep een gesprek te voeren of om een cinema- of theatervoorstelling te volgen.

Overdreven lawaai beschadigt het gehoor

Geluidsvolume wordt uitgedrukt in decibel, afgekort : dB. Hoe meer decibels, hoe meer geluid, hoe meer risico op gehoorbeschadiging.

Maar er is nog een factor, namelijk de tijdsduur waarin het gehoor wordt blootgesteld aan geluid. Het geluidsvolume dat we ‘ongestraft’ enkele minuten kunnen verdragen, vormt een significant risico op gehoorbeschadiging bij een langere blootstellingsduur.

Een blootstelling aan een geluidsniveau van 80 dB gedurende 8 uur per dag wordt aanzien als de veiligheidsgrens. Geluidssterkten van 100 dB en sterker doen pijn aan de oren. Zij beschadigen de zintuighaartjes vaak onherroepelijk.

Boven de 140 dB kan één enkele blootstelling gehoorschade veroorzaken. Bij herhaalde blootstelling aan geluidssterkten van 90 dB kan er eveneens blijvende schade ontstaan.

Bronnen van lawaai

In de industrie zijn de gevaren van blootstelling aan lawaai goed gekend. De werkgever is verplicht om de werknemer gehoorbescherming aan te bieden in de werkomgeving met een geluidsvolume vanaf 80 dB.

In het gewone leven is men zich echter veel minder bewust van de ‘lawaaibelasting’. Veel lawaaierige vrijetijdsactiviteiten worden geregeld herhaald en leiden tenslotte tot aantoonbare en onherstelbare beschadiging. Volgens recent Brits onderzoek zouden 20 % van de jongeren tussen 18 en 25 jaar gehoorproblemen hebben. Als grote schuldige worden de muziek in megadancings en het gebruik van koptelefoons of oortjes (van iPod of MP3-spelers) met de vinger gewezen.

In discotheken worden doorlopend geluiden met een sterkte van 80 tot 110 dB geproduceerd, met pieken van soms 170 dB. Eén enkele blootstelling aan een dergelijk geluid kan volstaan voor een onherstelbare gehoorbeschadiging.

Een aantal voorbeelden:

Sommige geluiden kunnen ons gehoor in enkele minuten of zelfs seconden onherstelbaar beschadigen. Andere geluiden kunnen we langer verdragen, maar zijn niet minder nefast.